Inlichtingenplicht
Meer voorbeelden? Je eet regelmatig een boterham bij je moeder voor wie je de mantelzorger bent. Vervolgens word je door Baanbrekers gekort op je bijstandsuitkering omdat zij dit zien als inkomsten. Je koopt een motor en meldt dit niet bij de gemeente Tilburg. De gemeente trekt daarop jouw uitkering in, omdat je volgens hen te veel vermogen hebt. Je zoon van 21 heeft een baantje en woont sinds kort weer thuis. Het bedrag van de bijstandsuitkering gaat omlaag. Jullie worden namelijk geacht de kosten voor het huishouden te delen.
Allemaal voorbeelden van bijstandsregels waaraan je je hebt te houden. En waarover je een inlichtingenplicht hebt, zoals dat heet. Je moet het melden wanneer je extra inkomsten krijgt. Je moet het melden als je vermogen krijgt. En je moet het melden als iemand regelmatig jouw voordeur binnen gaat. Meld je het niet dan “schend je de inlichtingenplicht” en heet je opeens een fraudeur. Je bijstand wordt teruggevorderd of plotseling gestopt en daarbij krijg je dan ook nog eens een boete. Dat is nu eenmaal de landelijke (participatie)wet!
Gemeentelijke ruimte
Gemeenten zeggen geen beslissingsruimte te hebben. Maar toch. Een gemeente is vrij om zelf te bepalen wat zij verstaat onder structurele of regelmatige inkomsten. Een gemeente kan zelf bepalen of ze een oude auto of motor laat meetellen als vermogen. Meer nog, een gemeente kan zelf bepalen hoe zij haar inwoners benadert. Inwoners die moeite hebben de regels te begrijpen. De gemeente kan zorgen dat de informatie duidelijk. En eenvoudig te begrijpen. Ook kan een gemeente bepalen welke sancties zij oplegt bij het niet, niet juist of niet op tijd, melden van inkomsten, vermogen of het delen van een huishouden. Een gemeente heeft daarbij maximale ruimte voor een individuele benadering.
Vragen aan Burgemeester en Wethouders
We horen regelmatig dat Baanbrekers als ‘hard’ bekend staat. Reden voor GroenLinks Heusden om Burgemeester en Wethouders te vragen hoe vaak men vindt dat in onze gemeente de inlichtingenplicht is geschonden. Welk type overtredingen dit dan zijn en welke sancties zijn opgelegd. Ook willen we weten hoe streng we in Heusden hiermee omgaan, vergeleken met andere gemeenten.
Vangnet is wurggreep
Wat GroenLinks Heusden betreft, moet de bijstand een goed en betrouwbaar vangnet zijn. Geen vangnet dat je juist naar beneden trekt. Als je door je moeder wordt geholpen met boodschappen. Als je probeert als parttimer werkervaring op te doen. Het bijstandsvangnet wordt zo een wurggreep. Zelfs over generaties heen. Waar leeftijdgenoten hun inkomsten kunnen sparen, betaal jij als 21-jarige verplicht mee aan het huishouden.
Maximaal gebruik eigen ruimte en basisinkomen
De landelijke politiek is nu plotseling wakker. De ChristenUnie komt met een initiatiefwet om de participatiewet aan te passen en de linkse partijen, waaronder GroenLinks, willen meer ruimte voor bijverdienen en een hogere vrijstelling voor inkomsten. Wat ons betreft prima initiatieven. Alle verbetering is welkom. Maar we vrezen voor nog meer bureaucratie en regels en te hanteren normen. Als niet aan norm of regel wordt voldaan, kan een uitkering nog steeds plotseling worden gestopt of verminderd. En hoe dan aan geld en eten te komen?
Wij pleiten voor een ontspannen samenleving. We roepen gemeente Heusden op maximaal gebruik te maken van de mogelijkheden van de eigen ruimte. Daarbij te handelen vanuit vertrouwen, niet wantrouwen. En richting landelijke politici pleiten we voor een echte wijziging en versimpeling van het stelsel. Voor GroenLinks Heusden krijgt dat vorm via een onvoorwaardelijk basisinkomen. Met een onvoorwaardelijk basisinkomen heeft namelijk iedereen, altijd een minimum aan inkomen. Ook tijdens een Corona-crisis!